Hogeitahamabigerren Ikasgeia
1.Hiztegia
lanarte : congé
|
dagün : prochain, suivant
|
aro : saison, époque
|
ekistatü : ensoleillé
|
labe : four
|
erre : brûler
|
errerik : brûlé
|
bestela(n) : sinon
|
kausitü : réussir
|
bakantzak, oporrak : vacances
|
karga : charge
|
gatik : à cause de
|
partitü, joan, abiatü : partir
|
bestazale : fêteur
|
enplegü : emploi
|
sasu [saju] : saison, époque
|
mendiratü : marcher/aller à
la montagne
|
merkatü : marché
|
gazna : fromage
|
alor : champ
|
pakatü : payer
|
halabadere : alors, ça par
exemple
|
beste behin
: une autre fois
|
zohardi : beau temps
|
mementoko, oraiko : pour le moment
|
lotsarazi : faire peur
|
lano : brouillard
|
arramaiatza, ekaina : juin
|
komitate, komuna : toilettes
|
|
2.Aditza
Indikatiboa geroaldia
(indicatif futur)
Nor
|
|
-->zü
|
-->hi
|
Je serai
|
Nizate(ke)
|
Nükezü
|
Nükek
|
Tu seras
|
Hizate(ke)
|
|
|
Il sera
|
Date(ke)
|
Dükezü
|
Dükek
|
Nous serons
|
Girate(ke)
|
Gütükezü
|
Gütükek
|
Vous serez (sing.)
|
Zirate(ke)
|
|
|
Vous serez (plur.)
|
Ziratee(ke)
|
|
|
Ils seront
|
Dirate(ke)
|
Dütükezü
|
Dütükek
|
Nor Nork
|
|
->zü
|
-->hi
|
J(e l)'aurai
|
Düket
|
Dikezüt
|
Dikeat
|
Tu( l')auras
|
Dükek
|
|
|
Il (l')aura
|
Düke
|
Dikezü
|
Dikek
|
Nous (l')aurons
|
Dükegü
|
Dikezügü
|
Dikeagü
|
Vous(l')aurez (sing.)
|
Dükezü
|
|
|
Vous(l')aurez (plur)
|
Dükezüe
|
|
|
Ils (l')auront
|
Dükee
|
Dikezüe [dikezie]
|
Dikeek [dikiek]
|
Pour le complément au pluriel, on insére -tü (forme
impersonnelle) ou -ti (forme personnelle) :
Dütüket, Dütükek, Dütüke,…..
Ditikezüt, Ditikezü , Ditikezüe
Ditikeat, Ditikek, Ditikeek.
Il existe un futur pour tous les
auxiliaires. Mais, pour faciliter la prise de contact, on ne les donne pas
ici. Ci-dessus sont les plus usuels.
On peut tourner la difficulté pour s'exprimer en utilisant les auxiliaires au
présent :
Hiru girate -> Hiru izanen gira
Oto berri bat badikezügü -> Oto berri bat ükenen dizügü
Ikusten dikezügü -> Ikusiko dizügü
3.Aritzeak
Arramaiatzan lanean ari nükezü, bena üztailan lanartea dükezü (->zü)
|
En juin, je serai en train de travailler, mais en juillet ce seront les
vacances.
|
Dagün astean,
haurrak etxen ez dütükezü,
|
La semaine prochaine, vous n'aurez pas les enfants à la maison,
|
ikastaldia
arrahasi beitdükee [beidükie] (->zü)
|
Car ils auront recommencé l'école.
|
Aroa txarra
dük aurten ; halere, egünaldia
|
La saison est mauvaise cette année ; cependant, j'ai
|
ekitsü ta bero datekila aste huntan entzün diat. (->hi)
|
entendu que le temps sera ensoleillé et chaud cette semaine.
|
Non jakin düzü hori ?
|
Où avez-vous entendu ceci ?
|
Telebistan atzoko
berrietan.
|
A la télé, aux nouvelles d'hier.
|
Labean, badükezü ogi bero beroa sarri. (->zü)
|
Vous aurez du pain tout chaud au four tout à l'heure.
|
Bena,
ezezazüla utz sobera barnen, errerik beitdate bestelan. (->zü)
|
Mais, ne le laissez pas trop dedans, car sinon, il sera brûlé.
|
Dagün urtean,
ünibertzitatean dateke Ximun,
|
L'an prochain, Simon sera à l'université,
|
bakalorea kautsitzen
badü aurten.
|
s'il réussit le bac cette année.
|
Ordüan
[ordin], harek badüke bizi huna : bakanzak lüze
|
Alors, il aura la belle vie : il aura des vacances longues
|
badütüke eta
üsü gauetan bestazale dateke.
|
et il sera souvent convive la nuit. Les parents,
|
Etxekuek, aldiz,dirua franko beharko düe sarrerazi,
|
par contre, devront faire entrer beaucoup d'argent à
|
karga berri
horren gatik.
|
cause de cette nouvelle charge.
|
Segür ere, irus dirate, Ximun lanean hasten datekenean [-kenin]
|
Certainement, ils seront content quand Simon
|
enplegü batetan (edo : ..lanean hasiko denin)
|
commencera à travailler.
|
Zer erran
düe [die] ?
|
Qu'ont-ils dit ?
|
Etxen diratekila
arrastiritan egünaldi edertzen
|
Qu'ils seront là l'après-midi si le temps s'améliore
|
Balinbada eta
otoa nahi bada partitü (joan) !
|
Et si l'auto veut partir !
|
Zonbait haur
badütükezü dagün urtean eskolan ? (->zü)
|
Combien aurez-vous d'enfant l'année prochaine à l'école ?
|
Mementoko, hamar diratekila badakit.
|
Pour l'instant, je sais qu'ils seront dix.
|
Herriko ikasetxea
ez da orano zerratüko.
|
L'école du village ne va pas encore fermer.
|
1.Bihar ora
zira gureki mendilat ?
|
Demain, vous venez
avec nous à la montagne ?
|
2. Ez, ez nukezü ahal. Ene anaiareki
Atharratzeko
|
Non, non je ne
pourrai pas. Avec mon frère nous serons
|
merkatüan gütükezü eta han egüna igaranen dizügü ( ->zü)
|
au marché de Tardets et nous y passerons la journée.
|
1. Zer baduzü egiteko han egün orotan ?
|
Qu'avez-vous à y
faire toute la journée ?
|
2. Aitak galtatü diküzü gaznaren saltzez,
|
Papa nous a demandé
de vendre du fromage,
|
ait(a) eta amak lan
franko beitdüe [beitie]
|
car papa et maman
ont beaucoup de travail
|
Sasü [saju] huntan alhorretan. ( ->zü)
|
en cette saison dans
les champs.
|
Erran diküzü pakatürik
giratekila
|
Il nous a dit que
nous serons payés
|
eta utziko gütüela [gütiela]elkitzen
dagün neskenegünean.
|
et qu'il nous
laissera sortir samedi prochain ;
|
1. Züek halabadere, etxekuak, hunak dütüzüe !. [dütüzie]
|
Vous, si c'est
possible, vous avez de bons parents !
|
Ordüan, beste behin, algarreki mendiratüko
gütützü.
|
Alors, une autre
fois, nous irons à la montagne ensemble.
|
2. Gogo hunez, zohardi datekenin. Lanoak [lanuak] losarazten beitnau. ( ->zü)
|
Avec plaisir, quand
il fera beau. Le brouillard me fait peur.
|
|